Ιστορίες από το Άγιο Όρος – Κωνσταντίνος Σφήκας
Κωνσταντίνος Σφήκας – Ξεναγός
info@expertguides.gr
tel: (0030) 6949 505313
Σε κινητά & tablets:
Το Άγιο Όρος αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του Ελληνικού Κράτους, που βρίσκεται στη χερσόνησο του Άθω της Χαλκιδικής στη Μακεδονία. Περιλαμβάνει τις είκοσι Ιερές Μονές, τα εξαρτήματά τους και διάφορα καταστήματα και υπηρεσίες. Ανεπίσημα χαρακτηρίζεται ως «Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία». Από το 1988 συγκαταλέγεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η διοίκηση του Αγίου Όρους, καθ’ όλη τη μακραίωνη ιστορική του πορεία, από τότε δηλαδή που επίσημα οργανώθηκε σε αυτό ο μοναχικός βίος, με την έκδοση του Τυπικού του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή το 972, διάταγμα που σήμερα λειτουργεί ως εσωτερικός κανονισμός της Μονής, μέχρι και σήμερα, εξακολουθεί να διέπεται από ένα ιδιόμορφο πολιτικό και εκκλησιαστικό καθεστώς.
Η επικράτηση όμως του ονόματος «Άγιον Όρος» φαίνεται να έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του Αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144, η οποία αναγνωρίζεται οριστικά και επίσημα και επιβάλλεται το νέο όνομα όπως αναγράφεται σε αυτό: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων».
Κατά μία ρωσική παράδοση φέρεται η ίδια η Θεοτόκος να εμφανίζεται στην περιοχή και οι κάτοικοι να ασπάζονται τον Χριστιανισμό. Συγκεκριμένα η Θεοτόκος μαζί με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη παραπλέοντας τον Άθω, πηγαίνοντας στην Κύπρο για να επισκεφθούν τον Λάζαρο, λόγω φοβερής θαλασσοταραχής αποβιβάστηκαν στην ακτή όπου βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή των Ιβήρων. Εκεί η Θεοτόκος θαυμάζοντας το χώρο ακούσθηκε φωνή εξ ουρανού που έλεγε: “Έστω ο τόπος ούτος κλήρος σός και περιβόλαιον σόν καί παράδεισος, έτι δε και λιμήν σωτήριος των θελόντων σωθήναι”.
Έτσι το Άγιο Όρος καθιερώθηκε να λέγεται ως “κλήρος και περιβόλι της Παναγιάς”.
Το Άγιο Όρος συνίσταται από είκοσι Ιερές Μονές. Σύμφωνα με την ιεραρχική τάξη οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, καλούμενες και Αθωνικές, οι οποίες είναι αυτοδιοίκητες και διοικούνται σύμφωνα με τον εσωτερικό τους κανονισμό, τον οποίο ψηφίζουν οι ίδιες και εγκρίνει η Ιερά Κοινότητα, είναι οι εξής:
Το Άγιο Όρος συνίσταται από είκοσι Ιερές Μονές. Σύμφωνα με την ιεραρχική τάξη οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, καλούμενες και Αθωνικές, οι οποίες είναι αυτοδιοίκητες και διοικούνται σύμφωνα με τον εσωτερικό τους κανονισμό, τον οποίο ψηφίζουν οι ίδιες και εγκρίνει η Ιερά Κοινότητα, είναι οι εξής:
Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963)
Ιερά Μονή Βατοπεδίου (972)
Ιερά Μονή Ιβήρων (976)
Ιερά Μονή Χιλανδαρίου (1197, Σερβική)
Ιερά Μονή Διονυσίου (1375)
Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αιώνας)
Ιερά Μονή Παντοκράτορος (1363)
Ιερά Μονή Ξηροποτάμου (11ος αιώνας
Ιερά Μονή Ζωγράφου (919, Βουλγαρική)
Ιερά Μονή Δοχειαρίου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Καρακάλλου (1070)
Ιερά Μονή Φιλοθέου (992)
Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (1363)
Ιερά Μονή Αγίου Παύλου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Σταυρονικήτα (1542)
Ιερά Μονή Ξενοφώντος (1070)
Ιερά Μονή Γρηγορίου (14ος αιώνας)
Ιερά Μονή Εσφιγμένου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος (11ος αιώνας, Ρωσική)
Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου (1086)
Τα μοναστικά ιδρύματα του Αγίου Όρους διακρίνονται σε έξι τάξεις: τις Ιερές Μονές, τις Σκήτες, τα Κελιά, τις Καλύβες, τα Καθίσματα και τα Ησυχαστήρια. Όλες οι Ιερές Μονές αποτελούν θρησκευτικά πνευματικά ιδρύματα, και όλες χαρακτηρίζονται ως «Κυρίαρχες», «Βασιλικές», «Πατριαρχικές» και «Σταυροπηγιακές».
- Κυρίαρχες επειδή διατηρούν ιδιοκτησιακό και οργανωτικό αυτοδιοίκητο του χώρου τους, μη υποκείμενο σε κανέναν περιορισμό ως προς τον αριθμό των μοναχών.
- Βασιλικές επειδή η ίδρυσή τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, ή η ίδρυσή τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο.
- Πατριαρχικές ονομάστηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους.
- Σταυροπηγιακές γιατί κατά την ίδρυσή τους τοποθετήθηκε σε αυτές σταυρός, ο οποίος απεστάλη από το Οικουµενικό Πατριαρχείο.
Πρόσβαση
Στο Αγιον Όρος μπορείτε να μεταβείτε μόνο από τη θάλασσα και διαθέτει δύο λιμάνια επιβίβασης, της Ιερισσού και της Ουρανούπολης.
Για να φτάσετε στο Άγιο Όρος θα χρειαστεί να τηλεφωνήσετε στο Γραφείο Προσκυνητών στη Θεσσαλονίκη (2310252575) για να σας εκδοθεί το σχετικό διαμονητήριο, δηλαδή το επίσημο έγγραφο που εκδίδει η Ιερά Επιστασία
και σας εξασφαλίζει τρεις διανυκτερεύσεις.
Θα πρέπει να φροντίσετε εγκαίρως την κατοχύρωσή του ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες γιατί καταφθάνουν κάθε χρόνο πλήθος προσκυνητών από κάθε μεριά του πλανήτη και ο αριθμός των επισκεπτών καθημερινά περιορίζεται στα 110 άτομα. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία του Διαμονητηρίου, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με μοναστήρια που σας ενδιαφέρει να επισκεφθείτε.
Ακούστε στο πλαίσιο όλη την εκπομπή ή όπου ακούτε podcast!
Ακολουθήστε τη Δέσποινα Κανάκογλου στα social media:
Instagram @desp1na_k
Twitter @desp1na_k
Ακολουθήστε το GiatiOxi στα social media: