#380 – Κυνική Φιλοσοφία Για Την Καθημερινή Μας Ζωή – Dr. Αγγελική Κομποχόλη
Dr. Αγγελική Κομποχόλη – Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών- Διδάσκουσα στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας του μαθήματος της Φιλοσοφίας των Εθνών.
«Κάποτε που ο Διογένης λιαζόταν στο Κράνειο, στάθηκε μπροστά του ο Αλέξανδρος ο Μακεδών και του είπε: “Ζήτησέ μου ό,τι θέλεις”. Κι εκείνος του λέει: “Τραβήξου, ώστε να μη μου κρύβεις τον ήλιο».
Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων
«Όταν ρωτήθηκε ο Διογένης τι κάνει και τον αποκαλούν “σκύλο”, απάντησε: “Όσους μου δίνουν, τους γαλιφίζω. Όσους δεν μου δίνουν, τους γαυγίζω. Τους κακούς τους δαγκώνω».
Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων
Ο Αντισθένης ήταν ο ιδρυτής της κυνικής φιλοσοφίας και ήταν μαθητής του Σωκράτη.
Ο πιο διάσημος εκπρόσωπος ήταν ο Διογένης ο Κυνικός.
Στα άγρια θηρία, το χειρότερο ειναι ο συκοφάντης. Στα ήμερα, το χειρότερο είναι ο κόλακας.
«Η πιο αναγκαία μάθηση είναι το να ξεμάθει κανείς τις κακές συνήθειες.» Αντισθένης
Show notes
- Ιδρυτής της κυνικής φιλοσοφίας ήταν ο Αντισθένης, μαθητής του Σωκράτη. Μετά τον θάνατο του δασκάλου του και την δίωξη των μαθητών του, ήταν αυτός που συνέχισε τη σωκρατική διδασκαλία στην Αθήνα.
- Η κυνική φιλοσοφία πήρε αυτό το όνομα, γιατί σύμβολο της σχολής του Αντισθένη ήταν ο σκύλος και η έδρα της το Κυνόσαργες. Ο ίδιος υποστήριζε ότι η ζωή μας πρέπει να είναι απλή, όπως αυτών των ζώων.
- Κεντρική διδασκαλία των κυνικών είναι η αυτάρκεια, το να μην εξαρτάσαι από κανέναν. Πίστευαν επίσης στη σημασία της καρτερικότητας, της ηρεμίας, του να “δαγκώνεις”, να στηλιτεύεις τα κακώς κείμενα. Γι’ αυτούς, η αρετή και η ευγένεια είναι έννοιες ταυτόσημες. Η αρετή μπορεί να διδαχθεί και αποτελεί το κλειδί για την ευτυχία. Για να έχει κάποιος αρετή, το πιο σημαντικό είναι να έχει και φρόνηση, να σκέφτεται δηλαδή σωστά. Η φρόνηση φέρνει ευδαιμονία (ευ + δαήμον=γνώστης), συνειδητοποίηση δηλαδή των πραγμάτων.
- Για τους κυνικούς, σκοπός του ανθρώπου είναι να ζήσει μια ευτυχισμένη ζωή, συνειδητοποιημένη μέσα από τις δυσκολίες.
- Για τον Διογένη, η ζωή δεν είναι κακή αλλά το κακώς ζειν. Η λέξη κακός προέρχεται από το ρήμα χάζω (= υποχωρώ). Κακό λοιπόν είναι να υποχωρούμαι μπροστά στα θέλω μας, στις δυνατότητες μας. Αυτή είναι μια ζωή κακή, στενάχωρη. Η πικρία του να μην έχουμε προσπαθήσει να ακολουθήσουμε το δυναμικό μας είναι πολύ μεγαλύτερη από την απογοήτευση του να είχαμε προσπαθήσει και να είχαμε αποτύχει.
- Υπήρχε κόντρα μεταξύ Διογένη και Πλάτωνα, καθώς οι δυό τους εκπροσωπούσαν δύο εντελώς διαφορετικές φιλοσοφίες: τον κυνικό πραγματισμό και τον πλατωνικό ιδεαλισμό.
- Σύμφωνα με τους κυνικούς, οι θεοί υπάρχουν μέσα στα πάντα. Πίστευαν μάλιστα ότι οι καλοί άνθρωποι ήταν εικόνες των θεών.
- Η μέθοδος των κυνικών βασίζονταν στην ανατροπή των κατεστημένων αντιλήψεων για να βρουν έναν νέο τρόπο σκέψης.
- Για τον Αντισθένη, η σοφία έγκειται στην ετυμολογία των λέξεων, γιατί είναι αυτές που δίνουν υπόσταση στα πράγματα.
- Σύμφωνα με πηγες, όταν ο Διογένης πουλιώταν σαν σκλάβος, τον ρώτησε ο Ξενιάδης, που έψαχνε παιδαγωγό για τα παιδιά του, τι ξέρει να κάνει, ο Διογένης απάντησε: “Ανθρώπων άρχειν”. Αν και η φράση του μεταφράζεται στο ότι ξέρει να διοικεί ανθρώπους, ενδιαφέρον έχει και η άλλη σημασία: Αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα είναι να διδάσκει στους ανθρώπους αρχές.
- Σύμφωνα με άλλες αναφορές, πήγαινε την αγορά με ένα φανάρι και όταν τον ρωτούσαν γιατί το κρατούσε, έλεγε ότι ψάχνει να βρει άνθρωπο. Με αυτό μας υπενθυμίζει να δικαιώνουμε την ανθρώπινη υπόσταση μας, να βρισκόμαστε σε μια συνεχή ηθική εγρήγορση. Η ηθική είναι αυτό που μας απελευθερώνει. Ο άνθρωπος που δεν έχει ηθική είναι δούλος των παθών του.
- Η κυνική φιλοσοφία εμφανίζεται και αργότερα με τους δια Χριστόν Σαλούς, μοναχούς οι οποίοι άφηναν τα μοναστήρια και υιοθετούσαν αλλόκοτη συμπεριφορά ανάμεσα στους ανθρώπους, ώστε να δεχθούν τον χλευασμό τους και να εξασκηθούν στην ταπείνωση.
- Η κυνική φιλοσοφία βασίζεται σε δύο πυλώνες: Πρώτον, να δίνουμε σημασία στις πράξεις και όχι στα λόγια και δεύτερον, να αυτοαναιρούμαστε, να μην φοβόμαστε να επανεξετάσουμε τα πιστεύω μας και να δούμε την αλήθεια.
- “Όσο ζω ελπίζω, και όσο ελπίζω απελπίζομαι”: Ο φόβος και η ελπίδα είναι εναύσματα για να αλλάξεις μια κατάσταση, δεν πρέπει όμως να εγκλωβιστούμε σε κανένα από τα δύο. Αυτά τα δύο συναισθήματα μας δείχνουν ότι κάτι στη ζωή μας δεν προχωρά, κάτι χρειάζεται διόρθωση.
Ακούστε κι άλλα επεισόδια με την Αγγελική Κομποχόλη εδώ.
Links και αναφορές
Ακολουθήστε τη Δέσποινα Κανάκογλου στα social media:
Instagram @desp1na_k
Twitter @desp1na_k
Ακολουθήστε το GiatiOxi στα social media:
