Μέλισσες & Βασιλοτροφία – Αλέξανδρος Γκουσιάρης

Αλέξανδρος Γκουσιάρης – Βιοκαλλιεργητής Μελισσοκόμος, Εμπνευστής του προγράμματος στη Βασιλοτροφία και Eκπαιδευτής μελισσοκόμος.

www.gousiaris.gr

Show notes

• Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό την μελισσοκομία. Το βασικό πρόβλημα είναι το εξής: Οι μέλισσες με τα φυτά έχουν αναπτύξει μια σχέση χιλιάδων χρόνων, εξελίσσονταν μαζί. Η κλιματική αλλαγή, ωστόσο, έχει μειώσει τον κύκλο ζωής των φυτών (την περίοδο ανθροφορίας και καρποφορίας) κάτι που δυσκολεύει και τις μέλισσες.
• Η άποψη πως αν εξαφανιστούν οι μέλισσες θα εκλείψει το ανθρώπινο είδος είναι λανθασμένη. Δεν θα αφανιστούμε, όμως θα δυσκολευτεί πολύ η διατροφή μας. Ενω η γεωργία καθορίζει την ποσότητα της διατροφής μας, η μελισσοκομία καθορίζει την ποιότητα της. 
• Αυτή την στιγμή, αν δεν υπήρχαν οι μελισσοκόμοι, θα είχαμε ελάχιστα σμήνη μελισσών στην φύση, δυσκολεύοντας πολύ τη διαδικασία της επικονίασης. Αυτό οφείλεται στην εκτεταμένη χρήση αγροχημικών, η οποία εξάλειψε πολλούς γηγενείς πληθυσμούς εντόμων, τα οποία συνέβαλαν και αυτά σε αυτήν τη διαδικασία.
• Η επικονίαση είναι ένας ευφυής μηχανισμός που έχουν αναπτύξει τα φυτά για να επιτύχουν τον μεγαλύτερο πολλαπλασιασμό τους κατα τον οποίο αυτά δίνουν στις μέλισσες νέκταρ και γύρη. Αυτή τη γύρη, οι μέλισσες την μεταφέρουν μετά σε άλλα φυτά και γίνεται η καρπόδεση. Αυτή η “συναλλαγή” φυτού και μέλισσας αποτελεί μια εξέλιξη 50 εκατ. ετών.
• Παγκοσμίως, υπάρχουν 20.000 είδη μελισσών. Μέσα στην κυψέλη, όλοι έχουν τον ρόλο τους, τίποτα δεν γίνεται περιττά. Ο ρόλος των κηφηνών είναι η γονιμοποίηση με την βασίλισσα για την απόκτηση νέων βασιλισσών. Το φθινόπωρο, όταν αυτή η διαδικασία σταματήσει, οι κηφήνες μένουν έξω από την κυψέλη και πεθαίνουν, γιατί πλέον δεν είναι απαραίτητος ο ρόλος τους. 
• Αν δούμε την κυψέλη ως έναν οργανισμό τότε μπορούμε να θεωρήσουμε τις εργάτριες τα κύτταρα του οργανισμού, τους κηφήνες τα αναπαραγωγικά του όργανα, τις κηρήθρες τα οστά του και την ίδια την κηρήθρα το δέρμα του. Σε κάθε μελίσσι υπάρχει μια βασίλισσα, η οποία γεννάει τα πάντα μέσα σε αυτό.
• Τα μελίσσια πολλαπλασιάζονται με ένα τμήμα ενός παλιού μελισσιού μαζί με την παλιά βασίλισσα φεύγει σε μια καινούργια φωλιά, αφήνει πίσω του μέλι και ένα αυγό για να γεννηθεί μια νέα βασίλισσα.
• Επανάσταση στην μελισσοκομία έφερε η εφεύρεση της κινητής κηρήθρας, η οποία επέτρεψε στους μελισσοκόμους να αφαιρούν το μέλι χωρίς να καταστρέφουν το κερί. Μια ακόμη σημαντική εφεύρεση ήταν και ο μελιτοεξαγωγέας. Όλα αυτά οδήγησαν και στην ραγδαία αύξηση της παραγωγής του μελιού.
• Πώς γίνεται μια βασίλισσα; Ο μελισσοπαραγωγός παίρνει ένα αυγό και δημιουργεί τις συνθήκες έτσι ώστε οι μέλισσες να την μεγαλώσουν ως βασίλισσα.
• Το πρόγραμμα “Βασιλοτροφία: Αξιοποίηση, διάσωση και βελτίωση του γενετικού υλικού των μελισσών στη Θεσσαλία” είναι ένα από τα πρώτα προγράμματα, αν όχι το πρώτο με τέτοια θεματολογία παγκοσμίως. Η βασιλοτροφία αποτελεί μια τεχνική παραγωγής νέων βασιλισσών από τους μελισσοκόμους, με τα χαρακτηριστικά που θέλουν αυτοί. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 21 άτομα τα οποία έχουν λάβει εκτενή εκπαίδευση πάνω στο πεδίο. Από αυτούς επιλέχθηκαν 17 άτομα με τα οποία θα γίνει εκτροφή μέχρι 30 βασιλισσών. Αν αυτή η διαδικασία συνεχιστεί για κάποια χρόνια, οι βασίλισσες που θα ελευθερωθούν και οι κηφήνες που θα παράγουν θα είναι πολύ πιο παραγωγικοί. Και οι πιο παραγωγικές μέλισσες είναι αυτές που αντέχουν καλύτερα στις αλλαγές του κλίματος.
• Οι μελισσοκόμοι είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την επιβίωση των μελισσών. Χωρίς αυτούς οι μέλισσες θα είχαν μεγάλη δυσκολία να επιβιώσουν, λόγω ασθενειών, και κατά συνέπεια θα εξαφανίζονταν σχεδόν και η καρποφορία των δέντρων, με ότι συνέπειες έχει αυτό για την διατροφή μας.
• Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς; Δεν πρέπει να τις σκοτώνουμε και να τις φοβόμαστε. Επίσης, δεν πρέπει να πλησιάζουμε πολύ κοντά σε μια κυψέλη (τότε γίνονται πιο επιθετικές). Σημαντικό είναι να στηρίζουμε και το ελληνικό μέλι και κατά συνέπεια τους έλληνες μελισσοκόμους. Τέλος, αν βρούμε ένα μελίσσι σε ανθρωπογενές περιβάλλον (μπαλκόνι, αυτοκίνητο κλπ), αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να καλέσουμε έναν μελισσοκόμο για να το αφαιρέσει από εκεί, χωρίς να βλάψει τις μέλισσες.

Links και αναφορές

Νίκος Καζαντζάκης

Λέων Τολστόι – Πόλεμος και Ειρήνη

Νέα Γεωργία Νέα Γενιά

Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που στοχεύει στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης
και επιχειρηματικότητας για τους νέους στον κλάδο της αγροδιατροφής στην Ελλάδα.

See Also

#483 – Τραύμα και Ντροπή – Έλενα Καραγεωργίου

Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τον οργανισμό Νέα Γεωργία Νέα Γενιά εδώ.

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα “Βασιλοτροφία (Β’ Φάση): Αξιοποίηση, διάσωση και βελτίωση γενετικού υλικού μελισσών στην Εύβοια” εδώ.

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα “Βασιλοτροφία (Β’ Φάση): Αξιοποίηση, διάσωση και βελτίωση γενετικού υλικού μελισσών στη Θεσσαλία” εδώ.