#440 – Σύνθετη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (C-PTSD) – Θέκλα Πετρίδου

Θέκλα Πετρίδου – Ψυχολόγος, Συγγραφέας

theklapetridou.com

YouTube

Instagram

Show Notes

• Οι ψυχικές διαταραχές είναι κάποιες κλινικές οντότητες, οι οποίες ταλαιπωρούν το άτομο που τις βιώνει. Η ψυχολογία και η ψυχοπαθολογία τις ταξινομούν σε:

1. Απλές ψυχικές διαταραχές (παλαιότερα οι ψυχίατροι τις ονόμαζαν νευρώσεις)
2. Ψυχωτικές διαταραχές (παλαιότερα οι ψυχίατροι τις ονόμαζαν ψυχώσεις)
3. Διαταραχές προσωπικότητας

• Απλές ψυχικές διαταραχές: Αποτελούν τη μεγαλύτερη κατηγορία ψυχικών διαταραχών. Σχετίζονται με την επίκτητη φύση του ατόμου, το οποίο τραυματίζεται ψυχικά και ως επίκτητο πρόβλημα αναπτύσσει αυτή τη διαταραχή. Οι απλές ψυχικές διαταραχές είναι αποτέλεσμα ψυχο-στρεσογόνων, ψυχο-πιεστικών και τραυματικών συνθηκών. Αυτή αποτελεί τη μεγαλύτερη κατηγορία ψυχικών διαταραχών. 
• Οι ψυχωτικές διαταραχές στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι κληρονομικές. Η πιο γνωστή ψυχωτική διαταραχή είναι η σχιζοφρένεια. Επίσης, ένα κομμάτι της διπολικής διαταραχής ανήκει και αυτό στις ψυχωτικές διαταραχές, ενώ υπάρχει και ένα μικρό μέρος διαταραχών που προκαλούνται από κατάχρηση ουσιών. Τα άτομα που διαγιγνώσκονται με ψυχωτικές διαταραχές, εφόσον λαμβάνουν τακτικά και με συνέπεια την κατάλληλη αντιψυχωτική αγωγή, την οποία θα δώσει ένας ψυχίατρος έπειτα από εξονυχιστική εξέταση, μπορούν να ζήσουν μία καθ’ όλα φυσιολογική ζωή. 
• Διαταραχές προσωπικότητας: Η γκρίζα ζώνη της ψυχολογίας και η πιο αμφισβητούμενη ομάδα ψυχικών διαταραχών, καθώς δεν είμαστε σίγουροι εάν και κατά πόσο είναι όλες ψυχικές διαταραχές. Σε αυτή την ομάδα περιλαμβάνονται η ναρκισσιστική διαταραχή, η αντικοινωνική διαταραχή κ.α. 
• Σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες (C-PTSD): Αποτελεί νέα διαγνωστική κατηγορία στη διαταραχή μετατραυματικού στρες, μία από τις πιο ευρέως γνωστές αποκρίσεις στο τραύμα. Ακόμη δεν έχει καταχωρηθεί στο DSM, όμως έχει καταχωρηθεί στη Διεθνή Ταξινόμηση Νόσων (ICD) που εκδίδει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες (C-PTSD) είναι μία νέα ως προς την αντίληψή της οντότητα. Συνήθως, περνάει απαρατήρητη και αδιάγνωστη και τα άτομα που πάσχουν από αυτή μπορεί να ταλαιπωρούνται όλη τους τη ζωή. Αρκετές φορές, μάλιστα, χαρακτηρίζονται ως ιδιότροποι, παράξενοι κοκ.
• Η σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες (C-PTSD) παρουσιάζει ομοιότητες με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), ωστόσο διαφέρουν σε κάτι πολύ βασικό. Όσον αφορά τις αιτίες, η C-PTSD διαφέρει από τη PTSD, καθώς ενώ η PTSD μπορεί να προκληθεί από ένα μόνο τραυματικό γεγονός, η C-PTSD προκαλείται συνήθως από ένα συνεχιζόμενο τραυματικό γεγονός ή μια σειρά τραυμάτων, τα οποία πολλές φορές παρατηρείται ότι έχουν προκύψει σε νεαρή ηλικία.
• Η C-PTSD προκαλείται, συνήθως, από παρατεταμένες τραυματικές εμπειρίες που κάνουν το άτομο να αισθάνεται παγιδευμένο, να μην έχει τον έλεγχο της ζωής του έχοντας την πεποίθηση ότι δεν θα έχει καμία πιθανότητα να ξεφύγει ποτέ από αυτήν τη δυσάρεστη κατάσταση. Ενδεικτικά, κάποιες από τις πιθανές αιτίες για C-PTSD μπορεί να είναι:

1. Η συνεχιζόμενη σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση και επίθεση ή η ύπαρξη σε μία κακοποιητική σχέση
2. Ο συνεχής εκφοβισμός
3. Η εμπειρία πολέμου
4. Η εμπειρία μιας φυσικής καταστροφής ή ενός δυστυχήματος
5. Η απώλεια κάποιου προσώπου
6. Οι μακροχρόνιες απαγωγές ή καταστάσεις ομηρίας
7. Η κράτηση σε αιχμαλωσία (π.χ. αιχμάλωτος πολέμου ή στρατόπεδο συγκέντρωσης)
8. Η δουλεία και εμπορία ανθρώπων
9. Η παιδική εργασία

•  Η διαταραχή αυτή διαθέτει πολύ ξεκάθαρα συμπτώματα που διαταράσσουν τη λειτουργικότητα του ατόμου, αφού μετά από το τραυματικό γεγονός δεν είναι πλέον το ίδιο. Το άτομο έχει μνημονικές αναλαμπές του γεγονότος (flashbacks) αναβιώνοντας το γεγονός ξανά και απορυθμίζεται συναισθηματικά. Μπορεί να διαταράσσεται ο ύπνος του, να παρουσιάζονται αλλαγές ως προς τη λήψη τροφής, να εμφανίζονται αλλαγές στα επίπεδα του άγχους του, να αντιμετωπίζει με δυσκολία το να έρθει σε επαφή με πρόσωπα, μέρη ή καταστάσεις που πυροδοτούν το τραύμα του, με αποτέλεσμα να του δημιουργούνται νέες φοβίες. 
• Το άτομο διαθέτει μηχανισμούς άμυνας, προκειμένου να βρίσκεται σε θέση να μπορεί να ζήσει, παρά τα όσα τραυματικά του συνέβησαν.  Τα 4F είναι οι 4 βασικοί μηχανισμοί, σύμφωνα με τον ψυχολόγο Pete Walker, που χρησιμοποιεί ένα παιδί προκειμένου να επιβιώσει από τα τραύματα του. Μπορεί αυτοί οι 4 μηχανισμοί άμυνας να λειτουργούν αποτελεσματικά κατά την παιδική ηλικία, ωστόσο εάν συνεχίζουμε να τους φέρουμε και μεγαλώνοντας, χωρίς να έχουμε καταφέρει να τους αποτάξουμε, τότε γίνονται εμπόδια στο να ζήσουμε μία πλήρη ζωή από την οποία αντλούμε ικανοποίηση. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι:

1. Fight (Να παλέψει)
2. Flight (Να διαφύγει)
3. Freeze (Να παγώσει)
4. Fawn (Να συρρικνώσει)

• Η C-PTSD είναι από τις πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμες διαταραχές. Το άτομο μαθαίνει να ζει μαζί της και με την κατάλληλη διαχείριση των συμπτωμάτων της μπορεί να παραμένει σε ύφεση. Για την αποτελεσματική διαχείριση του τραύματος, των συμπτωμάτων του και της συναισθηματικής απορρύθμισης, το καθένα με τη βοήθεια κάποιου ειδικού μπορεί να βρει τους τρόπους εκείνους με τους οποίους θα καταφέρει να το διαχειριστεί θεραπευτικά και να το ρυθμίσει εσωτερικά. Σίγουρα, δεν μπορούμε να διαγράψουμε εντελώς τραυματικά γεγονότα που έχουμε βιώσει, ωστόσο μπορούμε να συμφιλιωθούμε με τους εσωτερικούς μας δαίμονες, να τους υποτάξουμε και να τους διαχειριστούμε. Να αποφύγουμε τα ερεθίσματα εκείνα που πυροδοτούν τα τραύματά μας. Να αλλάξουμε την αφήγηση μας, που μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβής και να λειτουργεί ως εσωτερικός κριτής και ερέθισμα που πυροδοτεί το τραύμα. 
• Μιλώντας για ψυχικές διαταραχές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από το αίσθημα της ταλαιπωρίας που προκαλούν στο άτομο που τις βιώνει, οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί. Η κλινικοποίηση της ανθρώπινης εμπειρίας είναι επικίνδυνη. Δεν μπορούμε ούτε οι ίδιοι να διαγνώσουμε τον εαυτό μας, ούτε και να διαγνώσουμε τους άλλους. 

Links και αναφορές

• DSM
• ICD
• Πόλεμος του Βιετνάμ
• American Sniper (2014)
• ΔΕΠΥ (ADHD)
• Το κανάλι της Θέκλας Πετρίδου στο YouTube
• “Αποφεύγει τους άλλους, αποφεύγει τον εαυτό του”. Ο Χάρης Βασιλειάδης για το αποφευκτικό στιλ. Επεισόδιο 1
• “Αποφεύγει τους άλλους, αποφεύγει τον εαυτό του”. Ο Χάρης Βασιλειάδης για το αποφευκτικό στιλ. Επεισόδιο 2
• Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας, Alice Miller
• The True “Drama of the Gifted Child”, Martin Miller
• Complex PTSD : From Surviving To Thriving, Pete Walker
• The 4Fs: A Trauma Typology in Complex PTSD by Pete Walker
• Η Ντροπή (1ος Μέρος) – Κατερίνα Σιαμπάνη, Το podcast που αναφέρεται στο επεισόδιο
• Η Ντροπή (2ο Μέρος) – Κατερίνα Σιαμπάνη, Το podcast που αναφέρεται στο επεισόδιο
• Ανακαλύπτοντας εμένα – Εγχειρίδιο Ψυχοθεραπείας, Αριστονίκη Θεοδοσίου – Τρυφωνίδου
• Παι-Ζωντας με το παιδί μέσα μας – Εγχειρίδιο δραστηριοτήτων (Τεύχος 1ο), Αριστονίκη Θεοδοσίου – Τρυφωνίδου
• Παι-Ζωντας με το παιδί μέσα μας – Εγχειρίδιο δραστηριοτήτων (Τεύχος 2ο), Αριστονίκη Θεοδοσίου – Τρυφωνίδου
• Carl Gustav Jung

Ακούστε και άλλα podcast με τη Θέκλα Πετρίδου εδώ.

Ακολουθήστε τη Δέσποινα Κανάκογλου στα social media:

See Also

#464 – Η Διατροφή των Αστροναυτών & η Διατροφή του Μέλλοντος – Χριστίνα Βαλαγκούτη

Instagram @desp1na_k
Twitter @desp1na_k

Ακολουθήστε το GiatiOxi στα social media:

Facebook
Instagram @giatioxi
Twitter @giati_oxi