#403 – Οι Σχέσεις Στο Ντιβάνι Της Ψυχανάλυσης: Από Το Φόβο Της Μοναξιάς, Στο Φόβο Της Δέσμευσης – Άσπα Πασπάλη

Άσπα Πασπάλη – Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια, Επιστημονική Διευθύντρια του Κέντρου ΔΙ.ΚΕ.ΨΥ.

dikepsy.gr

Show notes

• Παλαιότερα, το θέμα των σχέσεων ήταν “λυμένο” από την κοινωνία: Οι γάμοι γίνονταν για κυρίως για λόγους συμφέροντος των οικογενειών και προβλέπονταν ότι θα κρατήσουν εφ’ όρου ζωής. Πλέον, οι σχέσεις έχουν γίνει θέμα επιλογής, κάτι που τις περιπλέκει ακόμη περισσότερο.
• Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους του ανθρώπου είναι η ελευθερία, σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να προτιμήσει κάποιος να γίνει το θύμα μιας κατάστασης παρά να αναλάβει την ευθύνη της ελευθερίας του.
• Στους ερωτευμένους υπάρχει μια συγχωνευτική σχέση η οποία παρατηρείται και στη σχέση μητέρας και παιδιού κατά το πρώτο έτος της ζωής του. Μέσα σε αυτόν τον πρώτο χρόνο χτίζεται η εμπιστοσύνη, ξεκινάει η ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού και καθορίζεται ο τρόπος που θα σχετίζεται.
• Μια από τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου είναι αυτή της συντροφικότητας, της δημιουργίας και διατήρησης σχέσεων αγάπης. Σήμερα, αυτή η ανάγκη δεν καλύπτεται σε πολλούς ανθρώπους. Οι τέσσερις πυλώνες της ευτυχίας μας είναι η εργασία μας, η κοινωνική ζωή, η σεξουαλική ζωή και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Για να είναι κάποιος ψυχολογικά υγιής πρέπει να καλύπτονται και οι τέσσερις αυτές ανάγκες.
• Στη ναρκισσιστική επιλογή τα περιμένουμε όλα από τον άλλον. Στην αρχή της σχέσης, υπάρχει μια πάρα πολύ έντονη εξιδανίκευση του συντρόφου μας, και όταν αυτός δείξει κάποιο ελάττωμα, αντιδρούμε με θυμό. Αυτό συμβαίνει γιατί βαθιά μέσα μας, λόγω τραύματος, νιώθουμε πως δεν είμαστε ικανοί για να αγαπηθούμε ούτε να μείνουμε μόνοι, κάποιος άλλος πρέπει να γεμίσει αυτό το κενό, αυτός είναι υπεύθυνος για την αυτοπεποίθηση μας. Επομένως αν ο σύντροφος μας δεν καλύπτει αυτό το κενό, σημαίνει πως και εμείς δεν είμαστε αρκετά καλοί.
• Σήμερα, η κοινωνία μας χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από την οριακότητα. Στην οριακή διαταραχή έχουμε αστάθεια συναισθημάτων και σχέσεων και ταυτόχρονα έντονο φόβο μοναξιάς.
• Στη θεωρία του δεσμού, έχουμε από τη μια πλευρά ανθρώπους με αποφευκτική προσκόλληση, οι οποίοι παλεύουν με τη βαθιά οικειότητα και την εμπιστοσύνη. Δεν μιλούν, ούτε παρατηρούν τα συναισθήματα τους και δυσκολεύονται να μπουν σε σχέσεις. Πιστεύουν ότι δεν υπάρχει κάποιος που θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους ή αν μπουν σε σχέση ο άλλος θα τους καταβροχθήσει και θα χάσουν τον εαυτό τους.
• Στην άλλη πλευρά έχουμε τα άτομα τα οποία δεν μπορούν να είναι ποτέ μόνα τους. Πρόκειται για τις βρεφικές προσωπικότητες, οι οποίες εξιδανικεύουν τον σύντροφο τους στο έπακρο και βλέπουν τον εαυτό τους μόνο μέσα από αυτόν. Αναζητούν ένα σύντροφο ο οποίος θα καλύψει όλες τις ανάγκες τους, θα εξαρτώνται από αυτόν αλλά ταυτόχρονα θα τον ελέγχουν απόλυτα. Όταν ο άλλος δεν καλύπτει τις ανάγκες τους, τότε εκδηλώνουν έντονο θυμό, τον “χτυπούν” γιατί δεν ήταν αρκετά καλός και τον αντικαθιστούν με κάποιον άλλο. 
• Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να δούμε άτομα, που προκειμένου να μη μείνουν μόνα, συντηρούν σχέσεις από τις οποίες θα έπρεπε να έχουν φύγει. Έτσι, πολλές παθολογικές σχέσεις διατηρούνται γιατί νιώθουν πως αν χάσουν τον άλλον, θα χάσουν και τον εαυτό τους.
• Μπορεί επίσης και οι δύο σύντροφοι να έχουν τον ίδιο βαθμό παθολογίας, οπότε η σχέση συντηρείται γιατί δρα σαν μια χωματερή, όπου ο κάθε σύντροφος βλέπει τα δικά του αρνητικά χαρακτηριστικά στον άλλον και τα πετάει αν σκουπίδια. Πρόκειται για μια σχέση στην οποία και οι δύο κακοποιούν και κακοποιούνται, την διατηρούν όμως γιατί τους εξυπηρετεί. “Πετούν” και οι δύο τα οριακά τους χαρακτηριστικά στην χωματερή, ώστε να είναι λειτουργικοί σε άλλες πτυχές της ζωής τους.
• Πάρα πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά, χωρίς να το θέλουν πραγματικά ή να το κάνουν με ποιοτικά κριτήρια, εξαιτίας των κοινωνικών πιέσεων και της αντίληψης ότι η οικογένεια είναι ο απόλυτος στόχος.
• Τα βασικά συστατικά της ωριμότητας του ανθρώπου είναι δύο: Η ικανότητα να μένει μόνος του και η ικανότητα να αντέχει την αμφιθυμία. Για να μπορέσουμε να έχουμε υγιείς σχέσεις πρέπει να αποδεχτούμε την αμφιθυμία, το ότι κάποιος δηλαδή έχει και καλά στοιχεία αλλά έχει και ελαττώματα που μπορεί να μας θυμώνουν, τα οποία όμως δεν καθορίζουν την πορεία της σχέσης γιατί επικοινωνούμε και λύνουμε αυτά που μας πειράζουν. Αν δεν δεχτούμε την αμφιθυμία, φεύγουμε από τις σχέσεις με το παραμικρό ελάττωμα και δεν δίνουμε το δικαίωμα επανόρθωσης και τελικά μένουμε μόνοι.
• Σήμερα, οι σχέσεις έχουν γίνει πάρα πολύ γρήγορες και εικονικές. Στην πραγματικότητα είμαστε μια κοινωνία νεκροζώντανων, τόσο συνδεδεμένοι μεταξύ μας, χωρίς να κάνουμε ουσιαστικές σχέσεις.

Links και αναφορές

Φρίντριχ Νίτσε

Ακούστε κι άλλα επεισόδια με την Άσπα Πασπάλη εδώ.

Ακολουθήστε τη Δέσποινα Κανάκογλου στα social media:

See Also

#481 – Η Απιστία Με Άλλη Ματιά – Άσπα Πασπάλη

Instagram @desp1na_k
Twitter @desp1na_k

Ακολουθήστε το GiatiOxi στα social media:

Facebook
Instagram @giatioxi
Twitter @giati_oxi