Η Βιολογία Της Γήρανσης & Το Θαύμα Της Ζωής – Γιάννης Τρουγκάκος, Ph.D.
Γιάννης Τρουγκάκος, Ph.D. – Καθηγητής Βιολογίας Ζωικού Κυττάρου & Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας, ΕΚΠΑ
Ένα επεισόδιο με τον Dr. Γιάννη Τρουγκάκο για την γήρανση αλλά πρωτίστως για το θαύμα της ζωής και τον κύκλο της ζωής.
Γιατί γερνάμε;
Γιατί το προνόμιο του να γερνάμε έιναι ενάντια στη φύση;
Πώς είναι δομημένη η αρχιτεκτονική των βιολογικών συστημάτων;
Μπορούμε να το αντιστρέψουμε;
Για να καταλάβουμε το γήρας, πρέπει να καταλάβουμε το θαύμα της ζωής και τον κύκλο της ζωής.
Αυτό που βιώνουμε τα τελευταία 100 χρόνια είναι ένας κόκκος άμμου σε μια αμμουδιά εξέλιξης.
Ioannis P. Trougakos, Ph.D.
Professor
Group of “Molecular-Cellular Ageing and Carcinogenesis”
Director, Lab “Cell Biology”
Faculty of Biology, National & Kapodistrian University of Athens (NKUA)
Director, MSc “Bioinformatics – Computational Biology”;
MSc “Didactics of Biology”; MSc “Aplications of Biology in Medicine”, NKUA
Vice Chairman, Faculty of Nutrition & Dietetics, NKUA
Member of the Coordinating Board, NKUA Centre of Excellence in “Bioactive Natural Products”
Adjunct Professor of Systems Biology of Ageing and Cancer, European University Cyprus, Cyprus
Ακούστε στο πλαίσιο και όπου ακούτε podcasts!
Show notes
- Το γήρας δεν υπάρχει σαν διαδικασία στη φύση, υπάρχει μόνο στον άνθρωπο και στα ζώα σε αιχμαλωσία.
- “Τίποτα δεν μπορεί να γίνει κατανοητό στη ζωή παρά μόνο μέσα από το πρίσμα της εξέλιξης”.
- Η αρχιτεκτονική του σώματος μας βασίζεται σε ορισμένες βασικές αρχές: Αρχικά, έχουμε την έννοια της ολοκλήρωσης (integration), το γεγονός δηλαδή πως το σώμα μας αποτελείται από 12 ξεχωριστά συστήματα (μυϊκό, νευρικό κλπ), τα οποία όμως βρίσκονται σε συνεργία και από τη σύμπραξη αυτή προκύπτουν νέες ιδιότητες. Αυτά τα 12 συστήματα υπηρετούν τα εξής: την προστασία/επιβίωση, την παραγωγή ενέργειας και αναπαραγωγή.
- Ένας από τους βασικούς κανόνες που διέπουν την αρχιτεκτονική του σώματος μας είναι ο κανόνας της ισορροπίας. Ο ίδιος κανόνας ισχύει και στην φύση, όπου όλα τα ζώα συμβιώνουν σε ισορροπία χωρίς ένα είδος να αφανίζει το άλλο.
- Η βιβλιοθήκη πληροφορίας για ο, τιδήποτε βρίσκεται στο σώμα βρίσκεται στο DNA. Είναι στην ουσία ένας αλγόριθμος.
- Οι τρεις μεγάλες φάσεις της λειτουργίας της ανθρώπινης μηχανής είναι:
- Η φάση της κατασκευής, η οποία διαρκεί 9 μήνες για όλους τους ανθρώπους. Γενικά, σε όλα τα όντα που ανήκουν σ1το ίδιο είδος η εμβρυογένεση διαρκεί συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το στάδιο αυτό συνδέεται με τη διαδικασία της εξέλιξης, καθώς δεν επιτρέπει βλαβερά γονίδια να περάσουν.
- Η δεύτερη περίοδος λήγει περίπου στα 20-22 χρόνια και είναι αυτή που οδηγεί στη σεξουαλική ωρίμανση και στην αναπαραγωγή. Την αναπαραγωγή ακολουθεί μια “περίοδος χάριτος”, κατά την οποία ο άνθρωπος βρίσκεται στο ζενίθ των ικανοτήτων του για να προστατεύσει το νεογνό του. Όταν τελειώσει αυτή η περίοδος, ο άνθρωπος έχει ολοκληρώσει τον ρόλο του στη φύση, γιατί έχει εξασφαλίσει την μεταφορά του γονιδιώματος του.
- Η τρίτη περίοδος, η γήρανση, είναι κάτι που δεν υπάρχει στη φύση. Αυτή η “αφύσικη” περίοδος είναι το ακριβώς αντίθετο από την πρώτη φάση. Πρόκειται για μια “τυχαία” φάση σε αντίθεση με την αυστηρά προγραμματισμένη διαδικασία κατασκευής, καθώς δεν διαθέτουμε γονίδια γήρατος. Γήρας είναι η συσσώρευση φθοράς στη μηχανή του σώματος, η οποία δεν είναι σχεδιασμένη για να ζει τόσα χρόνια. Σε αυτή τη φάση εμφανίζονται και ασθένειες λόγω της φθοράς που έχει δεχτεί το σώμα μέσα στα χρόνια. Έτσι, βλέπουμε σήμερα πολύ περισσότερες ασθένειες του γήρατος: Άνοια, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον κλπ.
- Στη φύση υπάρχουν δύο μεγάλοι κόφτες: Ο πρώτος δρα μετά τη γέννηση και εξασφαλίζει πως οποιοδήποτε γονιδίωμα που δεν ενσωματώνεται στο περιβάλλον του, εξαλείφεται. Ο δεύτερος κόφτης αφορά τα όντα μεγαλύτερα σε ηλικία, τα οποία έχουν αρχίσει να χάνουν τις δυνάμεις τους. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: Από τη μία, η φύση δεν επιτρέπει σε αδύναμα γονιδιώματα να επιβιώσουν. Από την άλλη, στη φύση οι πόροι είναι περιορισμένοι, οπότε πρέπει να φύγει η προηγούμενη γενιά για να μπορέσει να επιβιώσει η επόμενη. Για να προστατευτεί η ευαίσθητη ισορροπία στο οικοσύστημα, η φύση εξασφαλίζει έναν συγκεκριμένο αριθμό όντων, τα οποία έχουν την καλύτερη προσαρμογή.
- Όλα τα κύτταρα μας επηρεάζονται από το γήρας. Αυτά που πολλαπλασιάζονται εμφανίζουν καρκίνους, ενώ αυτά που δεν πολλαπλασιάζονται εμφανίζουν εκφυλιστικά νοσήματα.
- Πολλοί λένε επομένως ότι ζούμε σε μια επιδημία μη μεταδιδόμενων νοσημάτων. Αν το δούμε όμως από μια πιο αισιόδοξη πλευρά, αυτά τα μη μεταδιδόμενα νοσήματα είναι το τίμημα που χρειάστηκε να πληρώσουμε για την επιτυχία μας ως είδος που καταφέραμε να αυξήσουμε το προσδόκιμο ζωής μας κατά τρεις δεκαετίες.
- Ο καρκίνος είναι μια νόσος η οποία χαρακτηρίζεται από την απορρύθμιση της ρύθμισης του κυτταρικού κύκλου. Μια από τις λειτουργίες των κυττάρων μας είναι να μην επιτρέπουν στην επόμενη γενιά κυττάρων να πάρει γενετικές βλάβες.
- Στόχος δεν είναι να αποτρέψουμε τη γήρανση αλλά να “γεράσουμε καλά”. Ο μόνος τρόπος για να συντηρήσουμε το σώμα μας είναι το υγιεινό lifestyle και η καλή διατροφή. Ειδικότερα για τη διατροφή, έχει παρατηρηθεί πως σε όλα τα είδη η μειωμένη πρόσληψη θερμίδων εντείνει τη μακροζωία. Αυτό συμβαίνει γιατί έχει παρατηρηθεί πως η μειωμένη πρόσληψη θερμίδων μειώνει την παραγωγή ινσουλίνης, η οποία από μια ηλικία και μετά αυξάνει τον ρυθμό της γήρανσης.
- Το σώμα μας μας μιλάει και πρέπει να συνδεθούμε μαζί του και να το ακούσουμε. Πρέπει να αφεθούμε στο σώμα μας.
Ακολουθήστε τη Δέσποινα Κανάκογλου στα social media:
Instagram @desp1na_k
Twitter @desp1na_k
Ακολουθήστε το GiatiOxi στα social media: