#280 – Διατροφικές Διαταραχές – Φραγκίσκος Γονιδάκης
Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Υπεύθυνος της Μονάδας Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής στην Ψυχιατρική Κλινική του Αιγινητείου Νοσοκομείου.
Έχει εκπαιδευτεί στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία, στη Συστημική Θεραπεία Οικογένειας και στη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία.
Με την υποστήριξη της www.klimamichaniki.gr.
Η Κλιμαμηχανική δραστηριοποιείται στον τομέα της ενέργειας από το 1984, προσφέροντας υπηρεσίες ολιστικής ενεργειακής διαχείρισης.
Ένα εισαγωγικό podcast με τον Φραγκίσκο Γονιδάκη για την ανορεξία, τη βουλιμία και την υπερφαγία και όλο το φάσμα των διατροφικών διαταραχών.
• Οι διατροφικές διαταραχές έχουν την υψηλότερη θνησιμότητα από οποιαδήποτε άλλη ψυχική ασθένεια.
• Μόνο 1 στους 10 με διατροφική διαταραχή λαμβάνει θεραπεία.
• 17 έτη είναι η μέση ηλικία που ξεκινάν οι διατροφικές διαταραχές.
• 90% των ασθενών είναι γυναίκες και 10% άντρες, ωστόσο υπάρχει αυξητική τάση στους άντρες.
• 95% των περιστατικών με ανορεξία και βουλιμία αναπτύσσονται μετά από πολύ αυστηρή δίαιτα.
Ακούστε το podcast στο link και όπου ακούτε podcast!
Show notes
- Πολλές φορές η δίαιτα είναι ένας πυροδοτικός μηχανισμός για κάποια διατροφική διαταραχή. Η στέρηση τροφής, για οποιονδήποτε λόγο, και η ακόλουθη αλλαγή στη βιολογία μας κινητοποιεί κάποια γονίδια στον εγκέφαλο μας, που μέχρι τώρα ήταν αδρανή, και ξεκινάει η διαταραχή.
- Η σχέση μας με την τροφή συνδέεται στενά με τα συναισθήματα μας. Σε ψυχολογικό επίπεδο, από την βρεφική ηλικία η τροφή κινητοποιεί ένα αίσθημα ηρεμίας και ασφάλειας στον εγκέφαλο μας. Με βάση αυτό, το φαγητό μπορεί να γίνει ένας τρόπος ενίσχυσης των θετικών συναισθημάτων ή αντιμετώπισης των αρνητικών.
- Σε κοινωνικό επίπεδο, η τροφή γίνεται μέσο για να εκφράσουμε τα θετικά συναισθήματα μας προς κάποιον άλλο. Παράλληλα, είναι και ένας τρόπος ένδειξης κοινωνικού status.
- Αν η παχυσαρκία οφείλεται στη διαταραχή υπερφαγίας ή σε κάποια άλλη διαταραχή πρόσληψης τροφής, τότε πριν γίνουν προσπάθειες αντιμετώπισης της παχυσαρκίας πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστεί η διαταραχή. Αν δεν γίνει αυτό, τότε το άτομο δεν θα στερηθεί μόνο το φαγητό αλλά έναν σημαντικό coping mechanism, ο οποίος έχει συνδεθεί στενά με τα συναισθήματά του.
- Όταν ξεκινήσει μια διατροφική διαταραχή είναι πολύ δύσκολο να την σταματήσουμε γιατί είναι κάτι που μας μειώνει το άγχος. Αυτό το άγχος, στην περίπτωση της ανορεξίας, μπορεί να προκληθεί από τον φόβο ωρίμανσης.
- Η ανορεξία μπορεί επίσης να συνδεθεί με την τελειομανία και την ανάγκη ελέγχου του σώματος. Αυτός ο έλεγχος μειώνει το άγχος με δύο μηχανισμούς: Πρώτον, ο έλεγχος του άγχους ενθαρρύνεται από το περιβάλλον και είναι κάτι που εξαρτάται μόνο από εμάς, δεν είναι στο χέρι των άλλων. Δεύτερον, ο φόβος ότι αν φάμε θα παχύνουμε.
- Όταν δεν υπάρχει πρόσληψη τροφής δεν παράγεται σεροτονίνη, κάτι που μπορεί να κάνει τον άνθρωπο κακόκεφο αλλά μειώνει το άγχος. Αυτό δημιουργεί μια “περίοδο μέλιτος”, όπου ο άνθρωπος που έχει ανορεξία δεν μπορεί να δει κάτι κακό με αυτό που κάνει γιατί του προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα.
- Σε πολύ ακραίες περιπτώσεις ανορεξίας, ιατρικά το σώμα δεν μπορεί να επανέλθει.
- Ως ασθένεια, μια διατροφική διαταραχή επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και την οικογένειά του ασθενή. Γι’αυτόν τον λόγο βοηθάει πολύ η συστημική οικογενειακή θεραπεία σε συνδυασμό με την ατομική ψυχοθεραπεία, ειδικά αν ο ασθενής βρίσκεται σε εφηβική ηλικία.
- Στην περίπτωση της βουλιμίας, καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα φαγητού και στη συνέχεια προσπάθειες αντιρρόπησης αυτής της πρόσληψης με διάφορους τρόπους (εμετός, καθαρτικά, σκευάσματα αδυνατίσματος, εντατική γυμναστική).
- Η διαφορά της με την υπερφαγία είναι ότι στη δεύτερη δεν υπάρχει η αντιρρόπηση, καταναλώνεται δηλαδή το φαγητό χωρίς να ακολουθήσουν προσπάθειες να καούν θερμίδες. Και στις δύο διαταραχές έχουμε έντονα αισθήματα ενοχής μετά το φαγητό και φόβο για το πώς θα επηρεαστεί το βάρος.
- Με την αύξηση της παχυσαρκίας στον γενικό πληθυσμό αλλά και την επικέντρωση στην εικόνα του σώματος, υπάρχει αύξηση στις διαταραχές πρόσληψης τροφής και στις γυναίκες αλλά και στους άντρες. Ειδικότερα σήμερα μέσω των social media είμαστε εκτεθειμένοι σε συγκεκριμένα πρότυπα ομορφιάς, τα οποία όμως αλλάζουν συνεχώς. Αυτή η κουλτούρα βασίζεται σε δύο πεποιθήσεις: 1) Το τέλειο σώμα εξασφαλίζει πολύ μεγάλα πλεονεκτήματα. 2) Το τέλειο σώμα θα μπορούσε να αποκτηθεί αν είχαμε κάνει με σωστό τρόπο την προσπάθεια μας. Είναι δική μας ευθύνη και αδυναμία αν δεν το καταφέρουμε.
- Η βουλιμία συνοδεύεται με αισθήματα ντροπής, γι’ αυτόν τον λόγο μπορεί το άτομο να την κρύβει. Στην ανορεξία, από την άλλη, παρατηρείται ένα είδος περηφάνιας, το anorexic pride.
- Στον εγκέφαλο, ο εθισμός στο φαγητό παρουσιάζει τα ίδια μοτίβα που παρατηρούμε και σε άλλους εθισμούς.
- Η διαταραχή υπερφαγίας περιλαμβάνει την μεγάλη κατανάλωση τροφής σε βουλιμικά επεισόδια, χωρίς να υπάρχει καθαρτική συμπεριφορά. Η υπερφαγία έχει δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: Είναι πολύ πιο συχνή σε σχέση με τις άλλες και εμφανίζεται σε αναλογία 1,5 προς 1 σε γυναίκες και άντρες αντίστοιχα. Βλέπουμε, επομένως μια πιο ισορροπημένη αναλογία σε σχέση με τα δύο φύλα, απ’ ότι έχουμε στις άλλες διατροφικές διαταραχές. Η αναλογία αυτή θυμίζει περισσότερο τις αγχώδεις διαταραχές και την κατάθλιψη.
Ακούστε κι άλλα επεισόδια με τον Φραγκίσκο Γονιδάκη εδώ.
Ακολουθήστε τη Δέσποινα Κανάκογλου στα social media:
Instagram @desp1na_k
Twitter @desp1na_k
Ακολουθήστε το GiatiOxi στα social media:
