#256 – Η Ψυχική Ανθεκτικότητα – Dr. Αναστάσιος Σταλίκας
Dr. Αναστάσιος Σταλίκας – Ιδρυτής & Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας
Καθηγητής του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου
Τι είναι ανθεκτικότητα; Πώς την καλλιεργείς;
H σχέση της ανθεκτικότητας με την ενσυνειδητότητα
Show notes
- Για πρώτη φορά στον 21ο αιώνα χρειάστηκε να έρθουμε αντιμέτωποι με μια πανδημία, κάτι που μας προκαλεί μια τεράστια αβεβαιότητα και ευαλωτότητα και φυσικά, φόβο για το αν θα είμαστε ζωντανοί.
- Η αβεβαιότητα για τον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι μεγάλη απειλή. Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον άγνωστο, το σώμα μας μπαίνει σε μια κατάσταση εγρήγορσης. Παράλληλα, το μυαλό μας για να μας προστατέψει αρχίζει να σκέφτεται τα χειρότερα ενδεχόμενα, για να μπορέσει να τα προλάβει. Δεν χρειάζεται όμως να πιστεύουμε ό, τι σκεφτόμαστε. Επειδή ο εγκέφαλος μας σκέφτεται τις χειρότερες εκδοχές, δεν σημαίνει ότι αυτές θα γίνουν και πραγματικότητα. Αυτοί οι φόβοι γίνονται ακόμα πιο έντονοι με τις συνεχείς αρνητικές ειδήσεις που καταναλώνουμε.
- Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι αυτή η κατάσταση είναι φυσιολογική, μέσα σε όλα αυτά που συμβαίνουν.
- Θετική ψυχολογία δεν σημαίνει να λέμε ότι όλα είναι καλά και όλα θα περάσουν. Η πραγματική θετική ψυχολογία λέει ότι πρέπει να αναγνωρίσεις τους φόβους σου.
- Στην ουσία, το ζητούμενο είναι να αποκτήσουμε ψυχική ανθεκτικότητα. Χαρακτηριστικά του ψυχική ανθεκτικού ανθρώπου είναι:
- Έχουν συνείδηση της κατάσταση
- Προσπαθούν να ελέγξουν αντίδραση τους
- Αποδέχονται τα πράγματα που τους συμβαίνουν
- Το κλειδί για να αντιμετωπίσουμε την αβεβαιότητα και τον πανικό, είναι να γράψουμε και να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα μας και στη συνέχεια να αποστασιοποιηθούμε από αυτά. Αυτό σημαίνει ότι ψάχνουμε τρόπους για να αποσπάσουμε την προσοχή μας.
- Το να βάλουμε επίσης πρόγραμμα για το τι θα κάνουμε μέσα στην μέρα, θα μας βοηθήσει να αποκτήσουμε ένα αίσθημα ελέγχου. Μέσα σε αυτό το πρόγραμμα, πρέπει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για τον εαυτό μας και για την επικοινωνία με τους άλλους.
- Η ψυχική ανθεκτικότητα έχει δύο συστατικά: Την αντιξοότητα και την αντιμετώπιση της με τέτοιο τρόπο που είτε δεν θα μας ρίξει καθόλου, είτε θα μας ρίξει κάτω αλλά θα επανέλθουμε, είτε θα μας κάνει πιο δυνατούς (post traumatic growth).
- Η ανθεκτικότητα είναι μια διαδικασία δυναμική, το ότι αντιμετωπίσαμε με ανθεκτικότητα ένα συμβάν δεν σημαίνει ότι το επόμενο δεν θα μας ρίξει στα πατώματα. Σημασία έχει σε τι κατάσταση θα μας βρει και το πόσο έτοιμοι είμαστε για να το αντιμετωπίσουμε.
- Πώς την αποκτάμε; Ένας βασικός παράγοντας είναι η βίωση θετικών συναισθημάτων. Τέτοια συναισθήματα αλλάζουν εντελώς τον τρόπο που λειτουργούμε, αρχίζουμε να σκεφτόμαστε με μεγαλύτερη δημιουργικότητα και έμπνευση, μεγαλύτερη ταχύτητα, λιγότερα λάθη. Η θετική ψυχολογία μας κάνει πιο γενναιόδωρους, βιώνουμε μεγαλύτερη γκάμα συναισθημάτων, δημιουργούμε κοινωνικά δίκτυα. Όλα αυτά αποτελούν το οπλοστάσιο μας και ενισχύουν τη συναισθηματική νοημοσύνη μας.Κατανοούμε πλέον καλύτερα τα συναισθήματα τα δικά μας και των άλλων.
- Ειδικά η γυμναστική είναι από τα πιο βασικά βήματα για να αποκτήσουμε θετική ψυχολογία, γιατί είναι κάτι που, πέρα από τις ενδορφίνες, μας κάνει να νιώθουμε ότι έχουμε τον έλεγχο του εαυτού μας.
- Η ψυχική ανθεκτικότητα συνδέεται με το mindfulness στο ότι και τα δύο μας θέλουν να είμαστε στο παρόν. Mindful σημαίνει ότι έχω συνείδηση για το τι γίνεται εδώ και τώρα.
- Μια ακόμα έννοια είναι αυτή του mindset, της στάσης απέναντι στην σκέψη. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε μπορεί να επηρεάσει το πώς λειτουργεί το σώμα μας.
Άσκηση: Αναγνώρισε τους φόβους σου στο χαρτί.
Γράψε στο χαρτί αυτά που φοβάσαι.
Αυτά που φοβάμαι ακούγονται πολύ πιο εκκωφαντικά στο μυαλό παρά όταν τα γράψω. χαρτί.
Ένα από τα μυστικά της ψυχοθεραπείας είναι ότι επιτρέπουμε στους ανθρώπους να πουν φωναχτά αυτά που τους τριβελίζουν και να τα ακούσουν οι ίδιοι.
Η γραφή, ο συντονισμός ματιού και χεριού ενεργοποιεί συγκεκριμένους νευρώνες στο μυαλό μου και απενεργοποιεί τους άλλους του φόβου.,
Δημιουργεί απόσταση και τα πράγματα παίρνουν άλλη προοπτική. Έτσι, μπορώ να αποστασιοποιηθώ από την θλίψη, παίρνω απόσταση από τον φόβο μου και μπορώ να το διαχειριστώ.
Πώς έγινε το giatioxi
“Super foods” για την καραντίνα και για καταστάσεις μεγάλης πίεσης και αβεβαιότητας: Η δουλειά σου, η γυμναστική και η κίνηση, να ταΐζεις το πνεύμα σου, οι σχέσεις, ο σκοπός σου, η αυτοπραγμάτωση που σίγουρα περνάει από το νοιάξιμο για τους άλλους, ανθρώπους και ζωάκια.
Σχέση ανθεκτικότητας με mindfulness.
Podcast: Mindfulness – Πώς να μείνω παρών στη ζωή – Δανάη Κίρλα
Podcast: Εδώ και τώρα – Mindfulness και Awareness – Μαρία Γιακουμάκου
Η έννοια του mindset. Η στάση απέναντι στη σκέψη.
Links και αναφορές: Βιβλία: Όταν έκλαψε ο Νίτσε – Irvin Yalom