#144 – Πολλαπλή Νοημοσύνη – Νίκη Λιώτη
Ειδίκευση στην Ειδική Αγωγή και σε θέματα αυτογνωσίας, προσωπικής ανάπτυξης, προγεννητικής φροντίδας και συμβουλευτικής γονέων.
«Όλοι είμαστε ιδιοφυΐες. Αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητα του να σκαρφαλώσει σε ένα δέντρο, θα περάσει όλη τη ζωή του νομίζοντας ότι είναι ηλίθιο.»
Albert Einstein
Νοημοσύνη είναι η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε την ύπαρξη ενός προβλήματος και ακολούθως να το επιλύουμε ή να προβαίνουμε σε κάποια χρήσιμη ενέργεια για μια ομάδα ανθρώπων. Ο Gardner υπέθεσε πως το άτομο κατέχει ένα ενοποιημένο μίγμα από 9 τουλάχιστον είδη νοημοσύνης. Αυτοί οι τύποι νοημοσύνης είναι ευδιάκριτοι μέσα στον εγκέφαλο, αλλά όταν ενεργούμε, αναπόφευκτα χρησιμοποιούμε ένα μίγμα από τύπους. Επομένως, η κάθε νοημοσύνη δεν λειτουργεί αυτόνομη, αλλά επικοινωνούμε, μαθαίνουμε, αντιμετωπίζουμε τα καθημερινά θέματα που προκύπτουν με 9 τουλάχιστον τρόπους.
Μάθηση και πολλαπλή νοημοσύνη
Τα είδη νοημοσύνης μπορούν να αναγνωριστούν, να ενισχυθούν, να διδαχθούν και να εφαρμοστούν. Αυτή η διαδικασία δεν είναι απομονωμένη, το κάθε είδος νοημοσύνης, δηλαδή, μπορεί να χρησιμοποιήσει ποικίλους τρόπους και μέσα προκειμένου να διδαχτεί και να γίνει κατανοητό. Για παράδειγμα, η Λεκτική/ Γλωσσική Νοημοσύνη μπορεί να καλλιεργηθεί με τα μαθηματικά (π.χ. σχέδια, χάρτες, ιστορίες με χρονικές αναφορές κ.ά.) ή η Σωματική/ Κιναισθητική Νοημοσύνη μπορεί να καλλιεργηθεί μέσω της μουσικής (π.χ. τραγουδώντας και χειροκροτώντας, με ρυθμικές κινήσεις και χορό κ.ά.)
1. Λεκτική/ Γλωσσική Νοημοσύνη
Η Λεκτική – Γλωσσική Νοημοσύνη σχετίζεται με την ικανότητα του ανθρώπου να σκέφτεται με λέξεις και να χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να εκφράσει και να κατανοήσει πολύπλοκες έννοιες.
2. Λογικο – Μαθηματική Νοημοσύνη
Η Λογικο – Μαθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου να υπολογίζει, να ποσοτικοποιεί, να εξετάζει τις προτάσεις και τις υποθέσεις και να πραγματοποιεί ολοκληρωμένες μαθηματικές πράξεις.
3. Σωματική – Κιναισθητική Νοημοσύνη
Η Σωματική – Κιναισθητική Νοημοσύνη αφορά την ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται αντικείμενα και να χρησιμοποιεί μια ποικιλία σωματικών δεξιοτήτων.
4. Μουσική Νοημοσύνη
Η μουσική νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ατόμου να διακρίνει το μουσικό ρυθμό, το βήμα, το ηχόχρωμα και τον τόνο.
5. Διαπροσωπική Νοημοσύνη
Το άτομο με ανεπτυγμένη Διαπροσωπική Νοημοσύνη έχει την ικανότητα να κατανοεί και να αλληλεπιδρά αποτελεσματικά με τους άλλους.
6. Ενδοπροσωπική Νοημοσύνη
Η Ενδοπροσωπική Νοημοσύνη είναι η ικανότητα του ανθρώπου να αντιλαμβάνεται τους άλλους, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να χρησιμοποιεί τις γνώσεις αυτές για να προγραμματίσει και να κατευθύνει τη ζωή τους.
7. Χωρική Νοημοσύνη
Η Χωρική Νοημοσύνη αφορά την ικανότητα του ατόμου να σκέφτεται σε τρεις διαστάσεις.
8. Υπαρξιακή Νοημοσύνη
Η Υπαρξιακή Νοημοσύνη σχετίζεται με την ευαισθησία και την ικανότητα του ατόμου να προβληματίζεται με βαθύτερα ερωτήματα, όπως ποιο είναι το νόημα της ζωής, γιατί πεθαίνουμε, πώς φτάσαμε ως εδώ, ποιο είναι το σωστό και το λάθος κ.ά.
9. Φυσιοκρατική Νοημοσύνη
Ο άνθρωπος με φυσιοκρατική νοημοσύνη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε όλα τα στοιχεία και τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος και μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει και να ταξινομήσει τα διάφορα είδη έμβιων όντων.
Σε αυτά τα 9 είδη νοημοσύνης, ο Goleman (1995) ήρθε να προσθέσει ένα 10ο είδος νοημοσύνης, τη «Συναισθηματική Νοημοσύνη». Η Συναισθηματική Νοημοσύνη περιλαμβάνει την αυτογνωσία, τον αυτοέλεγχο, την παρακίνηση, την ενσυναίσθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες.
Σύμφωνα με τη θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης, όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν αυτά τα είδη νοημοσύνης και εξαιτίας γενετικών καταβολών και του περιβάλλοντος, δεν υπάρχουν δύο άνθρωποι που να έχουν το ίδιο προφίλ νοημοσύνης.
Αυτές οι θέσεις μας μετακινούν από την επιστήμη στην εκπαίδευση. Αν όλα τα παιδιά διαθέτουν διαφορετικά «είδη μυαλού», τότε έχουμε αρκετές επιλογές και ακόμα περισσότερες πιθανότητες να πραγματοποιήσουμε αλλαγές στο υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα. Στα σχολεία έχουμε δύο επιλογές: Να αγνοήσουμε αυτές τις διαφορές, να διδάσκουμε όλα τα παιδιά με την ίδια μέθοδο και να τα αξιολογούμε με τον ίδιο τρόπο ή να αναγνωρίσουμε τις διαφορετικές ικανότητες του κάθε παιδιού και να αναδιαμορφώσουμε τον τρόπο που διδάσκουμε και αξιολογούμε.
Κλείνοντας, ένα ακόμα σημαντικό γεγονός που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι ότι ολοένα και περισσότερα παιδιά εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες με αποτέλεσμα, να δυσκολεύονται ή ακόμα και να αδυνατούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού συστήματος, έτσι όπως είναι δομημένο. Η αύξηση αυτή μήπως οφείλεται και στο εκπαιδευτικό σύστημα που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε μαθητή; Γιατί να έχουν, δηλαδή, τα παιδιά το πρόβλημα και όχι το ίδιο το σύστημα, το οποίο αδυνατεί να προσαρμοστεί στις εξελίξεις και στις νέες απαιτήσεις των παιδιών;
Το βιβλίο που αναφέρει η Νίκη είναι το “Πολλαπλή Νοημοσύνη” της Ελένης Γαρυφαλάκη (Εκδόσεις Διόπτρα).
Περισσότερα επεισόδια με τη Νίκη Λιώτη.
